Wall Street zarba oldi: so'nggi yillardagi eng yomon chorak
AQSh aksiyalari 2025-yil 1-choragini pasayish bilan yakunladi. S&P 500 va Nasdaq Composite 2022-yildan beri eng sust choraklik natijalarni ko'rsatdi — bunga Donald Trampning yangi iqtisodiy strategiyasi atrofidagi noaniqlik sabab bo'ldi. Sobiq prezidentning Oq uydagi qaytishi va tashqi iqtisodiy maydondagi keskin harakatlari investorlarning ishtiyoqini sovitdi.
Mart qizil zonada: bozor larzaga keldi
Mart oyi Wall Street uchun ayniqsa og'ir bo'ldi — har ikkala indeks 2022-yil dekabrdan beri eng yirik oylik yo'qotishlarga uchradi. Sababi — savdo siyosatidagi keskin burilish. Tramp ma'muriyatining yangi boj to'lqinlari global savdo ziddiyatlarining kuchayishi xavfini yuzaga chiqardi. Investorlar bu harakatlar global iqtisodiy o'sishni sekinlashtirishi va inflyatsiyani kuchaytirishidan xavotirda.
Har yo'nalishda pasayish: raqamlar o'zi uchun gapiradi
Yilning dastlabki uch oyida S&P 500 — 4.6%, Nasdaq — 10.5% ga tushdi. Hatto nisbatan barqaror Dow Jones ham bosimga dosh berolmadi — 1.3% yo'qotdi. Yil boshidagi kutilmalar va xavotirlar fonida bozor volatillikka yuz tutdi, texnologik gigantlar esa sotuvlarning markazida bo'ldi.
Gigantlar yiqilmoqda: texnologiyalar balandlikni yo'qotmoqda
Avvalgi "buqa rallisi"ning ramzlari — "ajoyib yettilik" texnologik kompaniyalari — birdan bosim ostida qoldi. Investorlar ilgari o'sish motorlari bo'lgan aksiyalarni masshtabli sotishni boshladi. Tesla chorak davomida qariyb 36% ga, Nvidia esa 20% ga qadrsizlandi.
Texnologiyalar pasaymoqda, energetika yuksalmoqda
IT va iste'mol tovarlari sektorlari ikki xonali foizlarda pasayishni ko'rsatdi. Ammo umumiy salbiy fon fonida ham hammasi qorong'i emas. S&P 500'ning 11 sektoridan ko'pchiligi chorakni ijobiy yakunladi. Energetika yetakchi bo'ldi — 9.3% o'sish qayd etildi.
Dovuldan oldin jimlik
Haftaning boshida investorlar nafas oldi: Trampning chorshanba kungi bayonoti arafasida bozor biroz tiklandi. Bozorlarda global iqtisodiy mojarolar eskalatsiyasi ehtimoli hanuz saqlanayotgan bo'lsa-da, treyderlar vaqtincha vahimani chetga surdi.
Bojlar hammaga: prezident orqaga chekinmoqchi emas
Yakshanba kungi bayonotda Tramp boj siyosatini global miqyosda kengaytirishga tayyor ekanini tasdiqladi. Metall, avtomobil va Xitoy mahsulotlariga joriy qilingan bojlar yetmagandek, endi yana kengroq choralar yo'lda. Bunday agressiv ritorika bozorlarda xavotirni oshirmoqda — AQSh savdo hamkorlarining javob choralari allaqachon muhokama qilinmoqda.
O'sish savol ostida: indekslar turlicha harakatda
Umumiy asabiylikka qaramay, S&P 500 dushanba kuni 30.91 punktga (+0.55%) ko'tarilib, 5611.85 darajasiga yetdi. Dow Jones ham kunni ijobiy yopdi — 417.86 punkt (1%) o'sish bilan tarixiy 42,001.76 darajasiga chiqdi. Nasdaq esa aksincha, 23.70 punkt (-0.14%) tushib, 17,299.29 darajasiga qaytdi.
Moliya sektori e'tiborda: mustahkamlik ko'rsatmoqda
S&P 500'ning o'sishiga moliyaviy sektor turtki bo'ldi. Discover Financial Services aksiyalari 7.5% ga, Capital One esa 3.3% ga oshdi — bu kompaniyalar birlashuvi regulyatorlar tomonidan ma'qullanishi mumkinligi haqidagi xabarlardan keyin sodir bo'ldi. Investorlar yana bank sektoriga qiziqish bildirishmoqda — spekulyativ o'sish imkoniyatlarini izlab.
Xavfsiz boshpana: iste'mol sektori yetakchilik qilmoqda
Noaniqliklar fonida investorlar har doimgidek barqaror foyda keltiradigan kompaniyalarga — iste'mol sektori aksiyalariga murojaat qilmoqda. Sektor 1.6% o'sdi. Neft narxining ko'tarilishi fonida energetika sektori ham ijobiy yopildi.
Qo'rquv ketgani yo'q: VIX xavotir signalini beradi
CBOE Volatillik indeksi — VIX — 22.28 darajaga ko'tarildi, bu so'nggi ikki haftadagi eng yuqori ko'rsatkich. Bu bozordagi ishtirokchilar hanuz keskin harakatlar ehtimolini inkor etmayotganini bildiradi.
Goldman Sachs prognozlarni o'zgartirdi: xavotir ortmoqda
AQShning yangi boj siyosatiga oid noaniqliklar Goldman Sachs'ni iqtisodiy prognozlarni qayta ko'rib chiqishga majbur qildi. Bank AQShda inqiroz ehtimolini 20% dan 35% ga oshirdi. S&P 500 bo'yicha yil oxiriga mo'ljal ham 5,700 punktgacha tushirildi. Fed tomonidan asosiy stavkani yana pasaytirish kutilmoqda.
Iqtisodiy hafta: barcha narsani hal qiluvchi raqamlar
Bozor makroiqtisodiy hisobotlar seriyasini kutib to'xtab qoldi. Eng muhimi — ISM biznes faolligi indekslari va nonfarm payrolls (qishloq xo'jaligidan tashqari ish o'rinlari) bo'yicha hisobot. Bundan tashqari, Fed amaldorlarining, jumladan Jerome Powell'ning nutqlari e'tiborda bo'ladi.
Farmatsevtika bosim ostida: kadrlar silkinishi aksiyalarga urdi
FDA'dagi yuqori martabali xodimning iste'fosi so'ngra sog'liqni saqlash sektori bosim ostida qoldi. Moderna aksiyalari 9% ga tushdi. Gen terapiyasi kompaniyalari ham zarba oldi: Taysha Gene Therapies — 28%, Solid Biosciences esa 14% yo'qotdi.
Bitimlar va oqibatlar: biri yutdi, biri yutqazdi
Ipoteka giganti Rocket Companies Mr. Cooper Group'ni $9.4 mlrd evaziga sotib olishga rozi bo'ldi. Investorlar qarama-qarshi reaksiya ko'rsatdi: Rocket aksiyalari 7.4% ga tushdi, Mr. Cooper esa 14.5% ga oshdi. Bozorda M&A bitimlari g'olib va mag'lublarni o'zgartirishda davom etmoqda.
Yevropa ehtiyotkorlik bilan tiklanmoqda
Yevropa bozorlari ikki oylik minimumdan so'ng seshanba kuni ijobiy yopildi. Investorlar hali ham ehtiyotkor, ayniqsa AQShning yangi boj choralaridan Yevropa kompaniyalari ham zarar ko'rishi mumkinligini hisobga olib. Himoyaviy farmatsevtika sektori 1% o'sdi — xavfsiz boshpanaga talab saqlanmoqda.
Bitta gigant, bitta impuls
Daniya farmatsevtika giganti Novo Nordisk 2.1% ga oshib, so'nggi to'qqiz kunlik pasayishdan keyin Yevropa savdosiga optimizm qaytardi.
STOXX 600 tiklanmoqda: vahimadan keyin ehtiyotkor optimizm
Pan-Yevropa STOXX 600 indeksi seshanba tongida 0.6% ga ko'tarildi — dushanba kungi 1.5% pasayishdan tiklandi. Ishtirokchilar xavfli aktivlarga qaytishni boshladi, ammo AQSh va dunyo o'rtasidagi savdo tarangligi borasidagi xavotir hali yo'qolmagan.
Pasayish bor, qulash yo'q
Umumiy xavotirlarga qaramay, STOXX indeks chorakni ijobiy yakunladi. Mart oyidagi rekordlardan 5% korreksiyadan so'ng investorlar Yevropaga yana yuz burdi. Sabab: Germaniyaning iqtisodiy qo'llab-quvvatlashga doir agressiv choralar va AQShdagi sekinlashuv belgilari — bu esa qisqa muddatda Yevropa aktivlarini jozibali qilmoqda.
Goldman yo'nalishni o'zgartirdi: Yevropa bosim ostida
Investitsiya giganti Goldman Sachs ham o'z fikrini bildirdi. Bank STOXX 600 prognozini pasaytirdi, 12 oylik maqsadni 570 punktga tushirdi (ilgari 580 edi), bunga sabab sifatida AQShning boj choralaridan kelib chiqadigan potensial to'siqlar keltirildi. Bu prognoz global beqarorlik sharoitida Yevropaning tiklanish barqarorligiga nisbatan ehtiyotkor qarashni aks ettiradi.
Tunel oxirida nur: zavodlar jonlanishni boshladi
Past kutilyotgan fon fonida birdaniga ijobiy ma'lumotlar paydo bo'ldi. Yevrozona sanoat sektoridagi so'nggi faollik so'rovi uzoq kutilgan tiklanish belgilarini ko'rsatdi. Bir necha oylik turg'unlikdan so'ng ishlab chiqarish asta-sekin o'sishni boshladi, garchi bu tiklanish hali dastlabki bosqichda bo'lsa-da.
Inflyatsiya ko'z ostida: ECB harakatlari kaliti
Investorlar Yevrozona bo'yicha so'nggi inflyatsiya ma'lumotlarini intizorlik bilan kutmoqda — ular Toshkent vaqti bilan 14:00 da e'lon qilinadi. Bu ma'lumot Germaniya mart oyida kutilganidan pastroq narx o'sishi bilan analitiklarni hayratga solganidan so'ng ayniqsa muhim. Bu esa Yevropa Markaziy banki tomonidan pul-kredit siyosatini yanada yumshatish ehtimolini oshirmoqda.
ECB tinglaydi: Lagard va Leyn yo'l ko'rsatadi
Bugunroq bozorlarda Yevropa monetar siyosatining ikki asosiy vakili — ECB prezidenti Kristin Lagard va ECB boshqaruv kengashi a'zosi Filipp Leyn chiqishlari kutilmoqda. Ularning izohlari inflyatsiya trayektoriyasi va foiz stavkalari bo'yicha keyingi qadamlar yuzasidan regulyator pozitsiyasini yoritib berishi mumkin.
Daniyadan biotexnologik yutuq
Bavarian Nordic aksiyalari 1.8% ga oshdi, bunga sabab AQSh regulyatori ularning mpox (sobiq maymunchak) va chechak kasalliklariga qarshi yangi vaksinasi shaklini tasdiqlagani bo'ldi. Dorining liofilizatsiyalangan (muzlatib quritilgan) versiyasi barqarorroq va ayniqsa sovutish zanjiri cheklangan sharoitlarda saqlash uchun qulayroq. Bu Daniya kompaniyasi uchun global ekspansiya va AQSh farmatsevtika bozorida o'z pozitsiyasini mustahkamlash yo'lida muhim qadam bo'ldi.
Italiya islohoti: M&A bozori qanday o'zgaradi?
Italiyada korporativ qoidalarni o'zgartirish taklifi muhokama qilinmoqda, bu birlashtirish va sotib olish (M&A) bozoriga jiddiy ta'sir qilishi mumkin. Rasmiylar investorlar kompaniyaning qolgan aksiyalarini sotib olish bo'yicha majburiy taklif berishga majbur bo'ladigan aksiyadorlik ulushi minimum chegarasini oshirishni ko'rib chiqmoqda. Hozirda bu chegaraning pastligi yirik jamoat kompaniyalarida ta'sir balansiga sezilarli ta'sir ko'rsatmoqda.
Telecom Italia — manfaatlar chorrahasida
Mazkur islohotning eng yorqin misollaridan biri — Telecom Italia (TIM) bo'lishi mumkin. Davlat nazoratidagi moliyaviy gigant Poste Italiane operatorning aksiyadorligidagi ulushini 24.8% ga oshirib, asosiy aksiyador bo'lishga tayyorlanmoqda. Ayni tartib bo'yicha bunday ulush majburiy sotib olish taklifini ishga tushiradi. Ammo agar yangi chegara yuqorilatilsa, Poste Italiane konsolidatsiyaga majbur bo'lmasdan o'z ta'sirini sezilarli darajada oshirishi mumkin bo'ladi.
